Ήταν το τρίχρονο παιδί μου, που τώρα έχει δυσκολία να μιλήσει ή μιλάει αλλά δεν το καταλαβαίνω ένα “ήσυχο” μωρό???

Χαίρετε, χαίρετε!!

Έχετε πει ποτέ: ” Το παιδί μου ήταν πολύ ήσυχο ως μωρό ” ή ” Αυτό το παιδί μου ήταν πολύ ήσυχο μωρό σε σχέση με τ’ άλλα μου παιδιά “.

Όταν τα μωρά περιγράφονται ως ήσυχα, πιθανότατα δεν έκαναν μπαμπαλισμούς ή δεν έβαζαν μαζί μια σειρά από ήχους, όπως κάνουν τα περισσότερα μωρά καθώς πλησιάζουν τα πρώτα τους γενέθλια. Πολλά νήπια που αργούν να μιλήσουν παραλείπουν τη φάση του μπαμπαλισμού ως μωρά, αλλά παράγουν διάφορους ήχους λίγο πριν αρχίσουν να χρησιμοποιούν πραγματικές λέξεις.

Όταν ακούω ένα γονιό να μου λέει ότι το τρίχρονο τώρα παιδάκι του ήταν πολύ ήσυχο ως μωρό, η πρώτη μου σκέψη είναι να ελέγξω για σημάδια λεκτικής απραξίας. Τα παιδάκια μας με απραξία μπορεί να μην μπαμπαλίσουν ποτέ και να χρησιμοποιούν κυρίως μονοσύλλαβες φράσεις για ένα διάστημα όταν αρχίσουν να μιλούν. Όταν τα παιδιά έχουν απραξία, ο λόγος για την έλλειψη του μπαμπαλισμού καθώς και η έλλειψη παραγωγής ήχων είναι η δυσκολία που έχουν με την αλληλουχία κατά την παραγωγή των ήχων.

Θα ήθελα να μιλήσουμε εδώ για την αναγνώριση της απραξίας στα νήπια. Θα εξετάσουμε ποια είναι, σύμφωνα με τις έρευνες, τα συγκεκριμένα συμπτώματα που παρατηρούνται στην ομιλία των νηπίων κάτω των τριών ετών, τα οποία θα διαγνωστούν με απραξία.

Αρχικά, θα ρίξουμε μια ματιά σε μια λίστα  ( Overby 2015 )  που θεωρείται ο καλύτερος κατάλογος που διαθέτουμε για τη διαφοροποίηση της απραξίας από άλλα είδη διαταραχών του λόγου σε παιδιά κάτω των τριών ετών. Στη συνέχεια, θα δούμε τη νεότερη έρευνα ( 2019 )της ίδιας ομάδας ερευνητών, με τους συγκεκριμένους δείκτες ομιλίας.

Εδώ είναι ο πρώτος κατάλογος συμπτωμάτων:

• Λιγότεροι μπαμπαλισμοί γενικά
• Λιγότερα σύμφωνα
• Λιγότερο ποικιλόμορφο φωνητικό ρεπερτόριο
• Καθυστέρηση στην εμφάνιση περισσότερων συμφώνων

Τα νήπια με απραξία μπορεί να είναι πολύ πιο ήσυχα από άλλα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών που έχουν καθυστερήσει να μιλήσουν (late talkers), που παρά τη δυσκολία τους με το λόγο, δεν είναι ήσυχα και οι γονείς τους περιμένουν να ακούσουν πραγματικές, κατανοητές λέξεις από μέρα σε μέρα, επειδή τα παιδιά τους προσπαθούν ήδη να μιλήσουν.

Σε αντίθεση, οι γονείς των παιδιών με απραξία συχνά αναφέρουν ότι τα νήπια τους ήταν πάντα εξαιρετικά ήσυχα. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι όταν οι γονείς περιγράφουν τα παιδιά τους ως “καλά” παιδιά επειδή δεν φωνάζουν ποτέ τόσο πολύ όσο τα άλλα παιδιά τους και μπορεί να λένε κάτι, όπως: “Ποτέ δεν παραπονέθηκε ή έκλαψε τόσο πολύ όσο τα άλλα μου μωρά”.

Τα νήπια με απραξία δεν χρησιμοποιούν τόσα πολλά σύμφωνα και μπορεί να μιλούν κυρίως με φωνήεντα: π.χ. λένε “αα” για τη λέξη μπάλα.

Λόγω του περιορισμένου φωνολογικού ρεπερτορίου χρησιμοποιούν λιγότερους φθόγγους. Δεν είναι ασυνήθιστο για ένα νήπιο με απραξία να χρησιμοποιεί μόνο  ένα πολύ μικρό αριθμό ήχων ή μια προεπιλεγμένη συλλαβή συνεχώς. Για παράδειγμα, λέει συνεχώς “εεε” για τα πάντα ή  λέει π.χ. “ντα”, για δέκα διαφορετικά πράγματα.

Η μεταγενέστερη απόκτηση συμφώνων αναφέρεται επίσης ως συχνός δείκτης για την απραξία έναντι άλλων διαταραχών του λόγου.

Μέχρι την ηλικία των δύο ετών, ένα παιδί θα πρέπει να χρησιμοποιεί τουλάχιστον 3-4 διαφορετικά  σύμφωνα.

Τα νήπια με τυπικά αναπτυσσόμενες δεξιότητες ομιλίας παράγουν:

3-6 διαφορετικά σύμφωνα έως τους 18 μήνες

6-8 διαφορετικά σύμφωνα έως τους 24 μήνες από τον ακόλουθο κατάλογο: π, μπ, μ, τ, ν, ντ, χ, κ, γκ

Παρακάτω παρατίθενται οι πιο πρόσφατες ( 2019) κατευθυντήριες γραμμές που προτείνονται για τον εντοπισμό της απραξίας σε παιδιά δύο ετών. Αυτές μπορεί να αποδειχθούν ο καλύτερος δείκτης διαφορικής διάγνωσης για παιδιά με καθυστέρηση λόγου ή σοβαρές δυσκολίες άρθρωσης:

1. Περιορισμένες προσπάθειες παραγωγής οποιονδήποτε ήχων κατά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής, ειδικά δε για των ήχων της γλώσσας.
2. Έλλειψη ενός συμφώνου μέχρι την ηλικία των 12 μηνών.
3. Χρήση λιγότερων από 3 σύμφωνα έως την ηλικία των 16 μηνών και/ή λιγότερα από 5 σύμφωνα έως την ηλικία των 24 μηνών.
4. Περιορισμένη έως καθόλου παραγωγή των φθόγγων κ και γκ.
5. Προτίμηση των ήχων: μπ, π τ, ντ και των ρινικών μ και ν.
6. Οι παραγωγές στους 13-18 μήνες είναι σε μεγάλο βαθμό φωνήεντα με μικρή χρήση άλλων σχημάτων συλλαβής (όπως σύμφωνο-φωνήεν κ.λπ.)

Η διαφορική διάγνωση της απραξίας είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί είναι μία κατάσταση μεγαλύτερης σοβαρότητας απ’ ότι απλά μία καθυστέρηση στην εμφάνιση του λόγου ή ακατανόητη ομιλία και ως τέτοια πρέπει ν’ αντιμετωπισθεί από τους γονείς που θα πρέπει πολύ έγκαιρα να απευθυνθούν σε ειδικό λογοπαθολόγο. Η λογοπαθολόγος θα κάνει τη διαφορική διάγνωση αν πρόκειται για απραξία και θα προτείνει την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!! Δε θέλω τώρα να νομίσετε ότι το παιδί σας που καθυστέρησε να μιλήσει ή δεν το καταλαβαίνετε όταν μιλάει έχει απραξία.

Όταν το νήπιο που αργεί να μιλήσει είναι θορυβώδες και χρησιμοποιεί προσεγγίσεις λέξεων που αποτελούνται από περισσότερα από έξι διαφορετικά σύμφωνα και ακριβή φωνήεντα στις περισσότερες λέξεις, η απραξία μάλλον δεν είναι η διάγνωση!

Τι είναι η λεκτική απραξία;

Προκειμένου να υπάρξει ομιλία, τα μηνύματα πρέπει να πηγαίνουν από τον εγκέφαλό στο στόμα του παιδιού. Αυτά τα μηνύματα λένε στους μύες πώς και πότε να κινηθούν για να παραχθούν οι φθόγγοι.

Όταν ένα παιδί εμφανίζει απραξία λόγου, τα μηνύματα δεν μεταβιβάζονται σωστά. Το παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να κινήσει τα χείλη ή τη γλώσσα του με σωστό τρόπο, παρόλο που οι μύες του δεν είναι αδύναμοι. Μερικές φορές, το παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να πει πολλά πράγματα.

Ένα παιδί με απραξία ξέρει τι θέλει να πει. Το πρόβλημα δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται το παιδί, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος λέει στους μύες του στόματος να κινηθούν.

Η απραξία μερικές φορές ονομάζεται λεκτική δυσπραξία ή αναπτυξιακή απραξία. Παρόλο που χρησιμοποιείται η λέξη “αναπτυξιακή”, η απραξία δεν είναι ένα πρόβλημα που τα παιδιά ξεπερνούν εντελώς. Ένα παιδί με απραξία δεν θα μάθει τους ήχους της ομιλίας με την τυπική σειρά και δεν θα σημειώσει πρόοδο χωρίς θεραπεία. Θα χρειαστεί εντατικό πρόγραμμα λογοθεραπείας, ώστε η ομιλία του παιδιού να βελτιωθεί.

Δεν είναι όλα τα παιδιά με απραξία ίδια. Το παιδί σας μπορεί να εμφανίσει μερικά ή όλα τα παρακάτω συμπτώματα. Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να επισκεφθείτε έναν λογοπαθολόγο εάν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο από 3 ετών και:

• δεν λέει πάντα τις λέξεις με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά,
• τείνει να τονίζει τις λέξεις στη λάθος συλλαβή,
• παραμορφώνει ή αλλάζει τους ήχους
• μπορεί και λέει τις μικρότερες λέξεις με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι μεγαλύτερες λέξεις.

Τα παιδιά με απραξία μπορεί να έχουν και άλλες δυσκολίες, όπως

• δυσκολία στις λεπτές κινητικές δεξιότητες,
• καθυστέρηση στο λόγο
• όταν αρχίσουν το σχολείο δυσκολίες με την ανάγνωση, την ορθογραφία και τη γραφή

(Apraxia-kids.org και η ASHA)

                                                                      Καλή σας επιτυχία!!!!

                                Οι γονείς έχετε έναν εξαιρετικά σημαντικό και πολύτιμο ρόλο!!!!

Με συστηματικά παιχνίδια λόγου από πολύ νωρίς, οι γονείς ακολουθώντας τα tips και τις στρατηγικές που σας προτείνουμε, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά την πιθανότητα ή τη διάρκεια της Λογοθεραπείας, όταν υπάρχουν δυσκολίες στο λόγο του παιδιού σας. 

Η πρώιμη παρέμβαση αποτελεί το φάρο και την πυξίδα  μαζί για τα θέματα της καθυστέρησης του Λόγου και της Ομιλίας ενός παιδιού!!!